Aldersbestemmelse af pukkelhval (Kal.: Qipoqqaap utoqqaassusaanik aalajangiussineq)

Aqutsisoq:
Rasmus Berg Hedeholm

Sammivik suliffillu:
Pinngortitaq – Pinngortitaleriffik

Qulequtaq:
Aldersbestemmelse af pukkelhval
(Kal.: Qipoqqaap utoqqaassusaanik aalajangiussineq)

Allaatigisaq danskisuumiit kalaallisuumut nutsigaq:
Qipoqqaat ukiut uumassuserisinnaasaannik naliliinermik maannakkuugallaq soqanngilaq. Siullerpaamik ukiunik aalajangiinermi periutsit atorneqartut marluk ataatsimut katillugit (aspartat racemisering) aamma inerisarneqaqqammersorlu periuseq Nunatta eqalussuaanut atorneqartoq (kulstoffi 14 atorlugu piffiliineq) qipoqqaat uumassuserisinnaasaannik naliliisinnaanerungaatsiassaagut.

Aspartat racemisering-ip arferup isaani inuussutissaq pingaarneq proteini aallaavigisarpaa. Proteini L-itut iluseqarnerminiit piffiup ingerlanerani D-tut iluseqalertarpoq. Arferup isaata kissassusaa ilisimaneqarmat kisinneqarsinnaavoq arferup pisarineqarfiani ilutsimiit ilutsimut allanngoriartornera piffik qanoq sivisutigisoq (utoqqaassuseq) ingerlasimanissaa.

Assinganik arferup isaanit kulstoffi qinngornillup annertussusaa misissoqqissaaneqarsinnaavoq. Isip igalaartaasa qiterpiaa katiterneqarneralu illaajunermi pilersartoq arferup uumanerani allanngorneq ajorpoq. Immami kulstoffip annertussusaata ineriartorneranik ilisimasat aallaavigalugit aalajangerneqarsinnaavoq arferup pinngoqqaarfigisinnaasaa ilimanarnerpaaq, taamaatuttaaq utoqqaasusaa.

Periutsinik marlunnik ataatsimut katigussineq immikkuullarissuuvoq. Utoqqaassuserisinnaatsimik naliliinerit periutsinik taakkunannga marlunnik naleqqiussiinnanngillat assersuutigaluguli arfiviit, Nunatta eqalussuaanik qilalukkanillu utoqqaassuserisinnaasaannik naliliinerit uppernarsinerutilissallugit.

Pinngortitaleriffik, Københavns Universitet aamma Aarhus Universitet suleqatigiinnerisigut suliniut ingerlavoq.

Nalunaarusiaq inaarinertalik:
Aldersbestemmelse af pukkelhval